Welk verband bestaat er tussen darmmicrobiota en mentaal welzijn?
Het wordt vandaag erkend dat de microbiota van de darmen bijdragen tot de gezondheid en ziekte van de mens. Sommige wetenschappers beschouwen deze symbiotische eenheid dan ook als een nieuw "menselijk orgaan.
De laatste tien jaar is er een groeiende wetenschappelijke interesse in de betrokkenheid van de darmmicrobiota bij darm-hersencommunicatie, waardoor de microbiota-darm-hersenas een multidisciplinair onderzoeksgebied is geworden waarbij een wetenschappelijke gemeenschap met een breed scala aan specialisaties betrokken is (bijv. neurologie, endocrinologie, immunologie, microbiologie, bio-informatica).
Er is steeds meer bewijs dat de microbiota van de darmen een belangrijke rol speelt voor de mentale toestand en het gedrag van de gastheer. Studies hebben met name aangetoond dat de microbiota van de darmen betrokken is bij het gedrag en de cognitieve functies.
Bovendien speelt de microbiota van de darmen een rol in het omgaan met stress. Hoewel stress de darmmicrobiota kan verstoren, helpt een evenwichtige darmmicrobiota om het hoofd te bieden aan stresserende situaties. En omgekeerd, een onevenwichtige microbiota van de darmen verhoogt de vatbaarheid voor problemen in verband met stress. Op basis van deze nieuwe kennis wordt de modulatie van de darmmicrobiota een logische benadering die zeer relevant is om om te kunnen gaan met stress en angst.
De functie van de hersen-darm-as
De neuronen die verantwoordelijk zijn voor de integratie van informatie vormen het centrale zenuwstelsel. De neuronen die verantwoordelijk zijn voor de overdracht van informatie vanuit de periferie naar het zenuwstelsel en ervan afkomstig zijn vormen het perifere zenuwstelsel1. Het bestaat uit twee onderdelen het somatisch zenuwstelsel en het autonome zenuwstelsel.
Het autonome zenuwstelsel is onderverdeeld in drie secties: sympathisch, parasympathissch en enterisch (enterisch zenuwstelsel). Dit laatste bevat miljoenen neuronen. Het heeft controle over de darmen en zorgt onder andere voor de motiliteit van de darmen. De darmen zijn ook in staat om met het centrale zenuwstelsel te interageren. De as waarlangs deze twee organen communiceren, wordt de "hersen-darm-as" genoemd.2
De communicatie tussen darmen en hersenen gebeurt via talrijke mediatoren die namelijk geproduceerd of gereguleerd worden door de darmmicrobiota zoals korte-ketenvetzuren, galzuren, fenolische metabolieten, indoolderivaten, polyaminen, lipiden, aminozuren, vitaminen, neurotransmitters, peptiden, enz. Deze mediatoren kunnen verschillende darmfuncties controleren, met name de metabolische responsen, de voedings- en immuunresponsen maar ook de hersenactiviteit, wat aanleiding geeft tot een toegenomen controle van de darmmicrobiota op de hersenen en omgekeerd.3-4
De mechanismen waarmee de darmmicrobiota betrokken zijn bij de communicatie tussen de darmen en de hersenen zijn buitengewoon complex en worden dus nog verder onderzocht door de wetenschappelijke gemeenschap.5
Psychobiotica: nieuwe perspectieven voor voedingsbegeleiding
Probiotica (en/of prebiotica) die de werking van het centraal zenuwstelsel reguleren via neuronale, humorale en metabolische wegen om de mentale gezondheid te verbeteren, worden psychobiotica genoemd..
Er zijn steeds meer klinische studies die het psychobiotische potentieel van bacteriële stammen onderzoeken en in de literatuur gepubliceerd worden. Ze bevatten gedragstesten en beoordeling van de biologische markers, en eventueel ook beeldmateriaal zoals van een EEG.6
Preklinische en klinische studies hebben aangetoond dat bepaalde probiotische stammen, op zich of in combinatie, een impact kunnen hebben op de reacties op stress, angst, depressie, cognitieve functies en het gedrag.
De beschikbare klinische studies, die uitgevoerd werden in verschillende contexten met stress en angst, hebben aangetoond dat bepaalde probiotische stammen, op zich of in combinatie, weldadige effecten hebben op het stress- en angstniveau (gedragstesten en biologische metingen), de hersenactiviteit en de slaap.
Twee probiotische stammen, Lactobacillus paracasei en Lactobacillus casei, kunnen interessant zijn om angst te verlichten. De weldadige effecten van deze stam van L. paracasei werden bewezen in een preklinische 7 en een klinische studie.8
De inname van psychobiotica kan dus overwogen worden als een voedingsgerelateerde optie om het mentale welzijn van individuen te bewaren.
