Vitamine A is beschikbaar in de voeding in de vorm van voorgevormde vitamine A (retinol) en van provitamine A (een groep die bètacaroteen, alfacaroteen en bèta-kryptoxanthin bevat), wat het organisme in retinol kan omzetten. De voedingsreferenties voor vitamine A worden daarom uitgedrukt in retinol-equivalenten (RE) om rekening te houden met de activiteit van de vitamine bij de daadwerkelijke conversie van provitamine A in retinol (bijvoorbeeld 1 μg bètacaroteen komt overeen met 1/6 μg retinol-equivalent).
Kernbegrippen – Micronutritie
Vitamine A
Vitamine A helpt bij het behoud van normale slijmvliezen, een normale huid en normaal gezichtsvermogen.

De voornaamste biologische functies van vitamine A
Vitamine A* (retinol) reguleert genexpressie en speelt dus een centrale rol bij de groei en het behoud van de integriteit van onze cellen.
Vitamine A draagt bij aan:
- het behoud van de slijmvliezen,
- het behoud van de huid en het gezichtsvermogen,
- de normale werking van het immuunsysteem
- en de normale metabolisering van ijzer.
*Resultaten van wetenschappelijke evaluaties uitgevoerd voor gezondheidsclaims door de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (Europese Commissie, 2016). Gezondheidsclaim: een claim die stelt, de indruk wekt of impliceert dat er een verband bestaat tussen een categorie levensmiddelen, een levensmiddel of een van de bestanddelen daarvan en gezondheid.
Voedingsreferenties

Voor kinderen van 7 maanden tot 17 jaar wordt de voedingsreferentie voor de bevolking geschat tussen 250 en 750 μg RE/dag. Tijdens de zwangerschap verbruikt de foetus een grote hoeveelheid vitamine A; de aanbevolen voedingsreferentie is dan 700 μg RE/dag. Tijdens de borstvoedingsperiode ligt de voedingsreferentie hoger op 1300 μg RE/dag om het verlies aan vitamine A in de moedermelk te compenseren.
De voedingsreferentie voor de bevolkingsgroepen vastgelegd door de Europese autoriteit voor de voedselveiligheid (EFSA) en/of door het Franse agentschap voor voedselveiligheid, van het milieu en het werk (ANSES) is de inname die de behoeften van bijna de hele onderzochte bevolking dekt, zoals geschat op basis van experimentele gegevens. Dit komt overeen met de voormalige aanbevolen voedingsinname.
Bronnen van vitamine A in voeding
Een gevarieerde en evenwichtige voeding dekt over het algemeen de behoefte aan vitamine A zoals geschat door de voedingsreferenties. Retinol is aanwezig in voedingsmiddelen van dierlijke oorsprong zoals vis, gevogeltelever en boter, terwijl provitamine A van plantaardige oorsprong is. Vitamine A is goed bestand tegen hitte en blijft bewaard in gekookte voeding.
RETINOL
VOEDING | GEHALTE (μg/100 g) |
Levertraan | 30.000 |
Kalkoenlever | 10.800 |
Boter | 675 |
BÈTACAROTEEN
VOEDING | GEHALTE (μg/100 g) |
Zoete aardappel | 10.500 |
Wortel | 8.290 |
Pompoen | 6.020 |
Meloen | 2.020 |
Meer informatie over welke andere voedingsmiddelen retinol of bètacaroteen bevatten, vindt u op de website van het ANSES.
Tekort en teveel aan vitamine A
In geïndustrialiseerde landen is een tekort aan vitamine A zeldzaam. Een tekort aan vitamine A kan leiden tot een aantal problemen, in het bijzonder verminderd gezichtsvermogen in slechte lichtomstandigheden (nachtblindheid) of zelfs visuele blindheid.
Een tekort aan vitamine A is wereldwijd de belangrijkste te voorkomen oorzaak van blindheid bij kinderen.
Een teveel aan vitamine A is voornamelijk te wijten aan overmatige inname door langdurige zelfmedicatie. Een te hoog retinolgehalte in het bloed is giftig en kan leiden tot leverschade en, indien van toepassing, misvormingen bij de foetus.
De stand van zaken voor vitamine A is moeilijk in te schatten. Vitamine A wordt namelijk in de lever opgeslagen en deze leverreserve zorgt ervoor dat de retinolspiegel in het bloed enkele maanden op een constant niveau kan gehouden worden. Als gevolg hiervan varieert de retinolspiegel in het bloed alleen als de leverreserves uitgeput of verzadigd zijn. Een dosering van vitamine A is daarom alleen nuttig in gevallen van extreem tekort of overmaat.
Gebrek: Dit begrip verwijst naar tekort met duidelijke klinische aanwijzingen.
Tekort: De term “tekort” wordt gebruik voor tekorten die alleen biologisch geobjectiveerd kunnen worden door het gebruik van reservemarkers. Dit gaat niet gepaard met duidelijke specifieke klinische manifestaties. (Ministerie van Werkgelegenheid en Solidariteit 2000)
Wie kan u advies geven?
Naargelang uw fysiologische toestand kunt u advies vragen aan een apotheker of een arts raadplegen die vertrouwd is met microbiota, micronutritie of fytotherapie.
Deze apotheken hebben onze producten in huis. Alle apotheken kunnen binnen 48 uur producten van PiLeJe verkrijgen bij een groothandelaar-verdeler.
Referenties
- Anses (2016), Update van het Nationaal voedings- en gezondheidsprogramma: Bepaling van voedingsreferenties. Verslagen gebaseerd op collectieve expertise. Wetenschappelijke editie. https://www.anses.fr/fr/system/files/NUT2012SA0103Ra-2.pdf, geraadpleegd op 11 september 2018.
- Bioforma. Coördinatoren: Guilland JC et al. Les Vitamines cahier 41. Online: https://www.sjbm.fr/images/cahiers/2007-Bioforma-38-Les%20Vitamines.pdf, geraadpleegd op 11 september 2018.
- EFSA (2015 VA) Panel on Dietetic Products, Nutrition and Allergies (NDA); Scientific Opinion on dietary Reference Values for vitamin A. The EFSA Journal 13 (3): 4028. https://efsa.onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.2903/j.efsa.2015.4028, geraadpleegd op 14 september 2018.
- European Commission (2016) EU Register on nutrition and health claims
- https://ec.europa.eu/food/safety/labelling_nutrition/claims/register/public/?event=search
- OMS (2011) Concentrations sériques en rétinol pour déterminer la prévalence de la carence en vitamine A dans les populations http://www.who.int/vmnis/indicators/retinol_fr.pdf