Seizoensgebonden ongemakken: hoe kan ik mijn immuunsysteem ondersteunen?

Bij seizoensveranderingen in het algemeen, en zeker bij de komst van de lente, kan het immuunsysteem onder druk komen te staan. De ongemakken die hiermee gepaard gaan, kunnen dan een impact hebben op de dagelijkse levenskwaliteit.

Steeds meer mensen van alle leeftijdsgroepen ervaren dit, en bovendien vanaf steeds jongere leeftijd.^2,3,4

Klimaatverandering, verstedelijking, genetica, toegenomen hygiëne en vele andere factoren die verband houden met de ontwikkeling van onze moderne levensstijl kunnen hiervan de oorzaak zijn.^2,5,6,7

Seizoensgebonden ongemakken worden vaak geminimaliseerd, maar ernstige vormen kunnen grote gevolgen hebben op verschillende vlakken zoals sociaal, psychologisch, maatschappelijk en professioneel en bij kinderen ook op schoolresultaten. Ze kunnen met name een impact hebben op de slaap: 40% van de getroffen personen⁸ slapen minder goed (moeite om in slaap te vallen, onrustige nacht, snurken, minder REM-slaap^9,10,11,12) en zijn dus meer vermoeid overdag.

Bovendien kunnen seizoensgebonden ongemakken leiden tot een verminderde concentratie en daardoor een impact hebben op het beroeps- en schoolleven (slechtere leerprestaties en een algemene vertraging van de verwerkingssnelheid, bijvoorbeeld¹³), maar ze maken het ook moeilijker om fysieke activiteiten vol te houden vanwege ongemakken aan de luchtwegen.

Met de komst van de lente kan het immuunsysteem overweldigd raken en overreageren, wat zich uit in verschillende soorten ongemak, namelijk aan de neus, ogen, huid, keel, bronchi...

Seizoensgebonden ongemakken kunnen zich uiten in problemen met de ogen (tranen, rode ogen), de luchtwegen (verstopte neus of loopneus, niezen, ademhalingsmoeilijkheden) of jeuk, bijvoorbeeld aan de neus, het gehemelte, de keel of de ogen.

Omgevingsfactoren kunnen bijdragen tot de ontwikkeling van seizoensgebonden ongemakken.

Klimaatverandering²

• Klimaatverandering heeft een impact op de seizoenen en is onder meer verantwoordelijk voor:
• Een langere bestuivingsperiode;
• Een toename van de productie van pollen (met als gevolg meer pollen in de lucht) en van hun impact op het immuunsysteem;
• Ongemakken door "nieuwe planten".

Verstedelijking

• o   Ter compensatie van de verstedelijking leggen steden parken met nieuw plantsoorten aan, wat nieuwe pollen met zich meebrengt.
• o   Luchtvervuiling: de ozonlaag, fijne deeltjes, dieseldeeltjes; al deze zaken vergroten de seizoensgebonden ongemakken.^12,14,15,16
• o   Toegenomen hygiëne^12,17,18 : hoewel hygiëne belangrijk is, kan te veel hygiëne in bepaalde gevallen een risico op aandoeningen met zich meebrengen.

Persoonlijke factoren

De manier waarop het immuunsysteem van een individu functioneert, kan afhangen van een genetische aanleg. De kans op het ontwikkelen van seizoensgebonden ongemakken bij kinderen, afhankelijk van hun genetische aanleg, is 12% voor kinderen zonder familiale voorgeschiedenis, 30-50% voor kinderen met één ouder die eraan lijdt en 60-80% voor kinderen met twee ouders die eraan lijden¹⁹.

Microbiota kunnen trouwens ook een impact hebben op het risico om seizoensgebonden ongemakken te ontwikkelen. Ze worden in hun samenstelling en ontwikkeling ook beïnvloed door voeding, roken, de manier van bevallen, familiale omgeving, aanwezigheid van huisdieren enz.^{20 ,21}

Voor het dagelijkse leven zijn er bepaalde tips die kunnen helpen om zich te beschermen tegen seizoensgebonden ongemakken bij de komst van de lente. Een gevarieerde, evenwichtige voeding helpt het evenwicht op het vlak van micronutritie te behouden, wat een goede algemene gezondheid garandeert. Vooral zink is een belangrijk micronutriënt omdat het bijdraagt tot de normale werking van het immuunsysteem. 

Tips voor hygiëne en dieet 

• Douchen 's avonds om de pollen te verwijderen die zich overdag op alle haren hebben vastgezet. Voor het haar volstaat spoelen met helder water of borstelen. De neus en ogen kunnen worden gereinigd met fysiologisch serum.
• De woning 15 minuten verluchten voor 8 uur of na 20 uur om vervuiling tegen te gaan en de periode van de dag te mijden waarop pollen het meest aanwezig zijn in de lucht.
• Irriterende producten (tabak, onderhoudsproducten, huisparfums…) vermijden.
• De was niet buiten drogen in hartje lente.
• Niet buiten komen, tuinieren of de woning verluchten tijdens pollenpieken.
• De lokale pollenniveaus opvolgen.
• Gezond en evenwichtig blijven eten. 

Zink 

Zink is betrokken bij zo’n 300 enzymatische reacties, bij de aanmaak van eiwitten en nucleïnezuren (DNA en RNA), bij DNA-herstel en de regulatie van de genexpressie. Zink is ook betrokken bij het stabiliseren van de structuur van bepaalde hormonen, zoals thymuline (dat de differentiatie van bepaalde immuuncellen activeert²²), bij het metabolisme van meervoudige onverzadigde vetzuren²³ en bij de stabiliteit van celmembranen.^23,24 Tenslotte is zink betrokken bij chemische reacties die oxidatieve stress bestrijden.²⁵ Vlees, orgaanvlees, kaas, peulvruchten, vis, week- en schaaldieren bevatten het meeste zink.